Đó là điều dễ hiểu, vì đó là một sự kiện pháp lý khá hay xảy ra tại thời điểm pháp luật về sở hữu trí tuệ chưa hoàn thiện..., và đặc biệt, giá trị của tờ giấy này có giá trị hay không có ảnh hưởng rất lớn đến tình cảm của những người hâm mộ cả hai nghệ sỹ tài ba này...
 |
| Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và ca sĩ Khánh Ly. |
Theo quy định tại khoản 2 điều 763 Bộ luật Dân sự năm 1995 (Giấy cho phép tác quyền được lập năm 2000 nên chịu sự điều chỉnh của BLDS 1995) thì giao dịch giữa cố nhạc sỹ Trịnh Công Sơn và ca sỹ Khánh Ly phải được lập thành hợp đồng.
Theo quy định tại điều 767 BLDS 1995 thì “1- Hợp đồng sử dụng tác phẩm là sự thoả thuận giữa tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm về việc chuyển giao tác phẩm thuộc sở hữu của mình cho cá nhân, tổ chức khác (gọi là bên sử dụng tác phẩm) sử dụng tác phẩm. 2- Hợp đồng sử dụng tác phẩm phải được lập thành văn bản, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.”Trong thương vụ này, giao dịch giữa cố nhạc sỹ Trịnh Công Sơn và ca sỹ Khánh Ly đã thực hiện bằng văn bản, tức không có thoả thuận khác, vì vậy phải tuân theo quy định về hình thức của văn bản.
Điều 768 BLDS 1995 quy định nội dung của hợp đồng sử dụng tác phẩm: Tuỳ theo từng loại hợp đồng sử dụng tác phẩm, các bên thoả thuận những nội dung chủ yếu sau đây: “1- Hình thức sử dụng tác phẩm; 2- Phạm vi, thời hạn sử dụng tác phẩm; 3- Mức nhuận bút hoặc thù lao và phương thức thanh toán; 4- Trách nhiệm của mỗi bên khi vi phạm hợp đồng; 5- Các nội dung khác do các bên thoả thuận.”
Điều này cũng được cụ thể hoá tại điều 15 Nghị định 76/CP ngày 29 tháng 11 năm 1996 của chính phủ hướng dẫn thi hành một số quy định về quyền tác giả trong Bộ luật Dân sự, như sau: “1. Hợp đồng sử dụng tác phẩm phải được ký kết phù hợp với các quy định tại các Điều 767, 768 của Bộ luật và phải theo mẫu hợp đồng sử dụng tác phẩm do Bộ Văn hoá - Thông tin ban hành. 2. Việc ký kết hợp đồng sử dụng tác phẩm đồng tác giả phải có sự thoả thuận của các đồng tác giả hoặc người được chuyển giao quyền của đồng tác giả với bên sử dụng tác phẩm về các nội dung quy định tại Điều 768 của Bộ luật.
Các đồng tác giả hoặc người được chuyển giao quyền của đồng tác giả và bên sử dụng tác phẩm đều phải ký tên trên hợp đồng.” Trong khi đó, giấy cho phép tác quyền chỉ có hai nội dung: “ Đồng ý cho Khánh Ly sử dụng những bài hát của tôi” và “tiền tác quyền là 5,000 USD” và chỉ có duy nhất chữ ký của cố nhạc sỹ Trịnh Công Sơn, nó giống một tờ cam kết hơn là giao dịch dân sự.
Còn lại các nội dung cơ bản khác lại không thể hiện, điều đó dẫn đến: - Không biết ca sỹ Khánh Ly sử dụng tác phẩm như thế nào là đúng? - Phạm vi tới đâu? - Thời hạn sử dụng? - Trách nhiệm các bên? Phía ủng hộ ca sỹ Khánh Ly sẽ cho rằng không quy định hình thức, phạm vi sử dụng có nghĩa là Khánh Ly muốn sử dụng như thế nào cũng được? không quy định thời hạn sử dụng có nghĩa là Khánh Ly được phép sử dụng vô thời hạn, ngay cả khi nhạc sỹ Trịnh Công Sơn chết. Lập luận này không phù hợp cả về lý lẫn về tình. Nếu tại thời điểm này, các bên phát sinh vụ kiện, vụ việc sẽ được giải quyết theo pháp luật tố tụng dân sự, cơ quan có thẩm quyền giải quyết là toà án. Căn cứ vào điều 134 Bộ luật Dân sự hiện hành quy định giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức:
“Trong trường hợp pháp luật quy định hình thức giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch mà các bên không tuân theo thì theo yêu cầu của một hoặc các bên, Toà án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác quyết định buộc các bên thực hiện quy định về hình thức của giao dịch trong một thời hạn; quá thời hạn đó mà không thực hiện thì giao dịch vô hiệu.” Nếu nhạc sỹ Trịnh Công Sơn còn sống, toà án vẫn có thể xem xét để buộc các bên thực hiện quy định về hình thức của giao dịch, nhưng người nhạc sỹ này đã chết, nên việc này không thể thực hiện được. Điều đó, đồng nghĩa giao dịch này phải chấm dứt.
Nếu có quan điểm cho rằng, những đồng thừa kế của cố nhạc sỹ sẽ tiếp tục việc này thì không chính xác, vì họ chỉ kế thừa quyền và nghĩa vụ pháp lý theo nội dung của giao dịch, chứ không thể thay thế ý chí người khác để có những thoả thuận bổ sung được... Mặt khác, nhiều vấn đề sẽ cần được làm rõ, nếu phát sinh tranh chấp: - Giấy cho phép tác quyền do ca sỹ Khánh Ly cung cấp cũng phải được trưng cầu giám định để xác định lại có đúng chữ ký của cố nhạc sỹ hay không nhằm làm cơ sở giải quyết vụ án, - Ca sỹ Khánh Ly có thực hiện đúng nghĩa vụ của người sử dụng tác phẩm theo quy định của pháp luật không? - Ca sỹ Khánh Ly đã thanh toán tiền tác quyền cho cố nghệ sỹ Trịnh Công Sơn chưa? Bao nhiêu? Như thế nào?
Nếu toà án xác định Giấy cho phép tác quyền không có giá trị pháp lý và buộc chấm dứt, thì các đồng thừa kế của cố nhạc sỹ sẽ tham gia tố tụng để giải quyết các vấn để tranh chấp liên quan đến tác quyền của ông. Nói lại, trong cái lý, còn có cái tình … danh dự của những nghệ sỹ này là cao cả, không thể mua được bằng tiền, nếu ai đó vì lợi ích vật chất mà làm cho câu chuyện này phức tạp lên, người đó không đáng được trân trọng… Với người nghệ sỹ, tài năng và uy tín của họ là thước đo, là chuẩn mực, là căn cứ, là niềm tin cho mọi giao tiếp …nên có khi chỉ cần một lời nói …giá trị của nó gấp nghìn lần tờ giấy!
Xem thêm:
Liveshow Khánh Ly trả 250 triệu đồng bản quyền tác giả
 |
| Khánh Ly |
Theo đó, Công ty Đồng Dao phải trả bản quyền cho 2 chương trình Khánh Ly tại Hà Nội và Đà Nẵng diễn ra trong tháng 8 vừa qua là 250 triệu đồng. Như vậy số tiền này đã giảm so với mức giá 170 triệu đồng/chương trình như yêu cầu lúc đầu của VCPMC.
Tại cuộc họp, ông Vũ Xuân Thành - Chánh thanh tra Bộ VHTTDL cho biết: Riêng vấn đề tác quyền, hàng năm thanh tra Bộ phải tổ chức hòa giải vài chục cuộc. Dù Luật Sở hữu trí tuệ quy định khá chặt chẽ, nhưng vì mặc cả tác quyền là dân sự nên Thanh tra chỉ làm vai trò hòa giải. Tuy nhiên, ông Thành khuyến cáo các bên liên quan có thể khởi kiện đối phương ra tòa nếu thực sự không hài lòng với cách giải quyết và hòa giải của Thanh tra Bộ.
Xem thêm bài cũ:
“Lùm xùm” tác quyền đêm nhạc Khánh Ly: Kỳ kèo bớt một thêm hai
Đại diện đơn vị tổ chức đêm nhạc Khánh Ly vừa diễn ra tại Hà Nội (2.8) và Đà Nẵng (8.8) đã có buổi trả lời mọi thắc mắc của giới truyền thông vào chiều 12.8 về việc không thể thỏa thuận về phí tác quyền các ca khúc của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn gây ồn ào trong suốt thời gian qua.Bắt nguồn từ đêm nhạc đầu tiên tại quê nhà sau bao năm xa cách của nữ danh ca Khánh Ly diễn ra vào ngày 9.5 ở Hà Nội, đại diện đơn vị tổ chức là ông Nguyễn Ngọc Sơn (công ty TNHH giải trí Đồng Dao) nhận thấy không hợp lý về phí tác quyền sau khi đã thanh toán hơn 262 triệu đồng (bao gồm VAT) cho Trung tâm Bảo vệ bản quyền tác giả âm nhạc (VCPMC do nhạc sĩ Phó Đức Phương làm giám đốc) nên vào đêm nhạc Khánh Ly lần thứ 2 tại Hà Nội (2.8) đơn vị tổ chức đã từ chối thanh toán số tiền mà trung tâm đưa ra (170 triệu đồng -pv).
Chính vì lẽ đó nhạc sĩ Phó Đức Phương đã đến tận nơi “đòi nợ” và cho biết, ông sẵn sàng lên sân khấu để tố cáo BTC trước khán giả. Câu chuyện lại càng căng thẳng hơn khi một lần nữa, nhạc sĩ họ Phó tiếp tục cất công vào Đà Nẵng và màn tranh luận về “tiền” lại tiếp tục diễn ra dù đã giờ diễn đã cận kề.
Điều đáng nói, BTC cũng cung cấp thông tin rằng, số tiền đã thanh toán cho đêm nhạc diễn ra vào ngày 9.5 đáng lý ra phải gần 500 triệu đồng nhưng sau khi trả giá thì còn lại số tiền như trên đã đưa và sự việc này do chính nhạc sĩ Hồ Hoài Anh là người đồng hành để đàm phán giá. Bên cạnh đó, ông Sơn cũng đã nói thêm: “Nhiều đơn vị tổ chức show cho tôi không có show nào mà lại đóng phí tác quyền cao như vậy. Mọi người nói tôi phá giá”.
Vì thế, sau show diễn vào ngày 19.5, ông Sơn đã tìm hiểu và cho rằng số tiền cho đêm nhạc ngày 2.8 là không hợp lý và đã cử nhân viên đến Trung tâm đóng tiền vào ngày 1.8 với giá 1,5 triệu đồng/ ca khúc nhưng bị từ chối.
 |
| Ông Sơn (Đồng dao –bên trái), tiến sĩ – luật sư Nguyễn Ngọc Sơn (bên phải) |
Bà Trịnh Vĩnh Trinh được cho là người đại diện hợp pháp cho 7 người đồng thừa kế tài sản mà cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn để lại đã ủy quyền cho VCPMC thực hiện theo quy định hiện hành. Đơn vị tổ chức đã yêu cầu giấy ủy quyền phải có đủ chủ ký của 7 người đồng thừa kế nhưng nhạc sĩ Phó Đức Phương chỉ cung cấp được 3 chữ ký.
Lẽ dĩ nhiên, nhạc sĩ Phó Đức Phương cứ đòi tiền nhưng đơn vị tổ chức nhất quyết không thanh toán với giá tiền chạm tới mức 7,5 triệu đồng/ ca khúc mà yêu cầu chỉ đóng số tiền tác quyền như ở các chương trình khác: Như cánh vạc bay (2011), Chương trình dư âm (2013) chỉ dao động từ 500.000 nghìn đến 1 triệu đồng. Vì giá vé của đêm nhạc Khánh Ly mắc hơn các chương trình khác nên bên đơn vị tổ chức sẽ đóng giá gấp đôi.
Ngoài ra, ông Sơn cho biết vì VCPMC đã có tiền lệ đóng tiền phải “trả giá”, ví như đêm nhạc Đoàn Chuẩn – Phạm Duy, VCPMC thông báo thu 88 triệu nhưng sau đó xuống giá còn 22 triệu đồng. Vì thế, câu chuyện phí tác quyền cho các tác phẩm nghệ thuật chúng ta bị xem như mua rau ngoài chợ, thuận mua thì vừa bán.
Nhưng, điều đáng nói ở đây, cả hai đều không có sự đồng nhất về giá cả, hay nói cách khác “Tại sao người kia đóng tiền thấp còn tôi lại cao?”. Bên cạnh đó, đơn vị tổ chức cũng đã trình bày về thái độ của nhạc sĩ Phó Đức Phương dành cho họ như “tổng sỉ vả”, không văn minh, văn hóa, đe dọa, áp đặt, thiếu tôn trọng nên cả hai phía đều không thể trình bày, chia sẻ để bàn thảo các chi phí.
Tiến sĩ, luật sư Nguyễn Ngọc Sơn: “ Nếu nhạc sĩ Phó Đức Phương muốn nói về vấn đề giá thì có thể ngồi xuống nói chuyện tử tế với nhau nhưng chưa kịp giới thiệu đã tổng sỉ vả, chỉ trỏ vào mặt xỉa xói rằng chúng tôi vi phạm pháp luật".
Trải qua hơn một giờ đồng hồ thuật lại chi tiết cuộc tranh cãi nảy lửa giữa hai phía diễn ra vào ngày 8.8 tại Đà Nẵng và giải đáp các thắc mắc các câu hỏi của phóng viên, điều mà ông Sơn (Đồng Dao) mong muốn là số tiền ông sẽ đóng cho VCPMC phải tương đương với các chương trình khác đã thanh toán trước hoặc gấp đôi số tiền 1 triệu đồng / ca khúc của nhạc sĩ Phạm Duy mà ông đã thanh toán cho Công ty Phương Nam, còn 7, 5 triệu đồng/ca khúc theo cách tính mà VCPMC đưa ra là không hợp lý và ông sẵn sàng ra tòa, căn cứ theo quy định của pháp luật.
Trả lời cho câu hỏi “Tại sao chấp nhận thanh toán số tiền hơn 200 triệu đồng cho đêm diễn vào ngày 9.5 mà bây giờ thì không?”, ông Sơn cho biết, do ông không am hiểu luật nên nghĩ rằng giá VCPMC đưa ra bao nhiêu thì mình bắt buộc phải thực thi như vậy. Bây giờ, sau khi tìm hiểu thì giá như vậy không hợp lý, không giống với các đơn vị khác và có thể “kỳ kèo trả giá” được.
Bồng Sơn (nguồn: Dân Việt)
Đăng nhận xét